نفیسه خانلری – نهم ربیع الاول سالروز به امامت رسیدن حضرت مهدی (عج)، صرفا یک تاریخ نیست و می تواند حامل پیام های بسیار ارزشمندی برای ما شیعیان باشد که در رأس تمام این پیام ها، برپایی حکومت مهدوی است. گرچه سال‌هایی بسیار طولانی از آغاز امامت حضرت قائم(عج) می گذرد و شیعیان در تمام این سال‌ها از وجود پربرکت امام زمانه خود محروم بوده اند اما این محرومیت را به امید ظهور سپری کرده و درانتظار روزی نشسته اند تا طبق وعده الهی، امامت صاحب الزمان(عج) آشکار شده و تمام دنیا از وجود مبارک منجی بشریت بهره مند شود. درهمین راستا به سراغ حجت‌الاسلام دکتر رحیم کارگر پژوهشگر مهدوی و نویسنده آثاری ارزشمند در حوزه مهدویت رفته‌ایم تا موضوع امامت و حکومت اسلامی حضرت قائم(عج) را با او مورد بررسی قرار دهیم.
همانطور که می دانیم حضرت مهدی(عج) از معدود امامانی بودند که در سن کودکی به امامت رسیدند و سکان هدایت جامعه اسلامی به ایشان سپرده شد. می‌خواهیم در رابطه با این امامت برایمان توضیح داده و بگویید که ایشان در این سن چطور قادر بودند به شایستگی در چنین نقش مهمی ظاهر شوند؟
وقتی امام مهدی(عج)، ۵ ساله بودند، پدرشان امام حسن عسگری(ع) به شهادت رسیدند و از آنجایی که زمین نباید خالی از حجت می‌ماند، ایشان از جانب خداوند به امامت رسیدند و به‌عنوان آخرین وصی و حجت الهی، رهبری مردم را در دست گرفتند. شاید برخی‌ها در رابطه با امامت حضرت در سن کودکی، سوالاتی داشته باشند و یا این امر را غیرممکن بدانند اما امامت در کودکی صرفا مختص به حضرت مهدی(عج) نبوده و پیش از ایشان نیز افرادی در سنین کودکی به مقام نبوت و یا امامت رسیده بودند. مثلا حضرت عیسی در کودکی به نبوت رسید که در آیه ۳۰ سوره مریم نیز به آن اشاره شده است. همچنین امام جواد(ع) و امام هادی(ع) نیز در کودکی به امامت رسیدند. به واقع امامت و ولایت، مقام و منصب بزرگی است که ارتباط چندانی به سن ندارد و به شایستگی افراد و توانایی‌هایی که از جانب خداوند به آن ها عطاشده، وابسته است. این افراد از جمله حضرت مهدی(عج) به شکلی احکام الهی و علوم نبوت و امامت را فراگرفته و از آن بهره می گیرند که به درجه والای انسانیت دست یافته و دیگر هیچ جای خطایی باقی نمی ماند؛ آن‌ها با عوالم غیب در ارتباط هستند و از علوم الهی بهره کامل را می‌برند.
پس عملا چون و چرایی در رابطه با سن امامت ایشان باقی نمی‌ماند.
همین طور است. با شرایطی که عنوان شد، هیچ چون و چرایی در سن ولایت برگزیدگان خداوند وجود ندارد. چه بساکه حضرت مهدی(عج) نیز از لحاظ علم، دانایی، تقوا و سایر فضائل انسانی و اخلاقی از درجه بسیار بالایی برخوردار بودند و امامتشان در کودکی براساس تدابیر و سنت‌های الهی انجام شد. ضمنا علاوه بر این مباحث باید بدانیم که اگر کسی با ماهیت و عمق امامت آشنا باشد و آن را مقامی از جانب خداوند و به امر الهی بداند، به هیچ عنوان چون و چرایی در سن امامت نخواهد داشت و آن را به‌عنوان امری الهی می‌پذیرد. شاید که اصلا امامت برخی از امامان در سن کودکی نیز، آزمون و امتحانی برای مسلمانان بوده تا میزان اطاعت آن‌ها از مشیت الهی سنجیده شود.
یکی دیگر از مسائلی که در رابطه با امامت حضرت ولی عصر(عج) مطرح می‌شود، محرومیت از وجود ایشان در دوران غیبت است. آیا عدم رویت امام زمان(عج)، خللی در بحث امامت ایجاد نمی‌کند؟
تمام امامان معصوم در دوران حضور خود، وظایف و مسئولیت‌شان را بطورکامل به انجام رسانده‌اند و در زمینه “تبیین دین” به شکلی عمل کرده‌اند تا دین اسلام از تحریف درامان بماند، بنابراین همه آنچه که برای شناخت دین به مردم لازم بوده، بیان شده و حالا که امام دوازدهم شیعیان در غیبت و پنهان زیستی به سر می‌برد، خللی در بحث امامت به وجود نمی‌آید. وظیفه شیعیان در هر دوره و زمانه‌ای، عمل به دستورات و تعالیم اسلام است و همانطور که گفته شد، این تعالیم به شکل کامل توسط امامان پیشین ارائه شده و در زمان غیبت نیز توسط علما دراختیار مردم قرار می‌گیرد تا مردم حتی در دوران غیبت از امامت بی‌بهره نمانند.
گفته می‌شود که در دوران غیبت، شیعیان می‌توانند از وجود ایشان بهره برده و نسبت به الطاف و برکات امام خود امیدوار باشند، اما این الطاف چگونه شامل حال مردم می‌شود؟
براساس روایات مختلف، اعمال و تقدیر انسان‌ها هرسال در شب قدر توسط ملائکه دراختیار امام زمان(عج) قرار می گیرد و ایشان از تمام آن‌ها مطلع می‌شوند. امام زمان ما از شیعیان خود همچون پدری مهربان مراقبت می‌کنند و در لحظات مهم زندگی و در مواقعی که مردم به ایشان نیاز دارند، با شیوه‌های مختلف به کمک آن‌ها می‌آیند. در بحار الانوار آمده که حضرت مهدی(عج) در نامه‌ای خطاب به شیخ مفید فرموده اند:«علم ما به اخبار شما احاطه دارد و هیچ چیزی از اخبار شما بر ما پوشیده نیست. ما از یاری رساندن به شما کوتاهی نکرده و فراموشتان نمی‌کنیم و اگر چنین نبود، ناگواری‌ها بر شما نازل می‌شد و دشمنان شما را نابود می‌ساختند…»
باتوجه به چنین فرمایشاتی، پس چگونه است که شیعیان بازهم با این همه بلا و ظلم دست و پنجه نرم می‌کنند؟
این حدیث به آن معنا نیست که شیعیان از هر بلا و ظلمی در امان هستند. به هرحال دنیا همواره با کم و کاستی ها و مشکلاتی همراه است که این نیز اقتضای زندگی مادی است. وجود وقایعی چون سیل و زلزله و جنگ و زندان در دنیای مادی اجتناب ناپذیر بوده و اصلا امتحان الهی به شمار می‌رود و قرار هم نیست که انسان‌ها با این آزمون‌ها سنجیده نشوند اما موضوع اینجاست که حضرت مهدی(عج) دربرابر بلایا و وقایعی که ممکن است باعث نابودی شیعیان شوند، از آن‌ها محافظت می‌کنند. البته ایشان در بسیاری از مواقع نیز از کسانی که نیازمند کمک ایشان بوده‌اند، دستگیری کرده و نگذاشته اند که پیروانشان از مرحمت و الطاف ایشان بی‌بهره بمانند. بسیاری از مردم همواره اعلام می‌کنند که در لحظات سخت زندگی اگر مرحمت غیبی صاحب الزمان(عج) وجود نداشت، نمی توانستنند با مشکلاتشان مقابله کنند.
حضرت مهدی(عج) به رغم زندگی پنهانی، همواره نظر لطفشان شامل حال شیعیان می‌شود اما بسیاری از ما هنوز هم شناخت کافی نسبت به امام زمانه خود نداریم. وظیفه ما در این زمینه چیست؟
حضرت رسول(ص) فرموده اند:« هرکس بمیرد درحالی که امام زمان خود را نشناخته باشد، به مرگ جاهلیت مرده است.» به واقع از نگاه قرآن و احادیث، شناخت امام از اهمیت بسیاری برخوردار است و به‌عنوان یک امر واجب برای اشخاص متدین محسوب می‌شود، زیرا همین شناخت امام است که می تواند انسان را به یک بینش عمیق از دین و اعمال و رفتار صحیح انسانی برساند. امام، انسانی کامل، معصوم، برگزیده خداوند و واسطه فیض الهی است و هر انسانی که به درستی شخصیت امام خود و رفتارهای او را بشناسد، به خوبی می‌تواند با الگوبرداری از او، مسیر درست زندگی را پیدا کرده و به سعادت برسد؛ به همین سبب نیز ما موظف به شناخت امام خود هستیم و به هیچ عنوان نباید از این موضوع غافل شویم.
یکی دیگر از وظایف شیعیان درقبال امام زمان(عج)، انتظار واقعی برای ظهور امامشان است، اما شیعیان چگونه می‌توانند به یک منتظر واقعی تبدیل شوند؟
مهمترین و اساس ترین نکته در بحث مهدویت، باور به وجود منجی است که اگر چنین باوری عمیقا و قلبا وجود نداشته باشد، اصلا انتظاری شکل نمی‌گیرد، بنابراین برای قدم گذاشتن در مسیر مهدویت باید تمام اما و اگرها را کنار گذاشت و با یک باور قلبی به جمع منتظران واقعی پیوست. اما نکته مهم بعدی این است که باید بدانیم بهترین و درست ترین انتظار، انتظارفرج است. فرج به معنای پیروزی و گشایش گره های زندگی از جانب خداوند است و وقتی اصطلاح انتظارفرج به میان می‌آید، یعنی همه ما در انتظار یک دگرگونی اساسی در زندگی بشر و اصلاح واقعی جامعه هستیم که این امر مهم نیز تنها با ظهور صاحب الزمان(عج) و برپایی حکومت عدالت گستر مهدوی امکان پذیر است؛ بنابراین همه ما در وهله اول باید درانتظار فرج(گشایش) باشیم تا بتوانیم در جمع منتظران واقعی قرار گیریم. البته علاوه بر این موارد، باید یک سری ویژگی ها را نیز در خود تقویت کنیم. یک منتظر واقعی کسی است که صرفا به طور زبانی ادعای انتظار ندارد و با اعمال و افکار خود، این انتظار را نشان می‌دهد.
یعنی چه ویژگی‌هایی را باید در خود تقویت کنیم؟
وقتی انسانی بطور واقعی منتظر ظهور باشد، اعتقادات، رفتارها، باورها و صفات خود را به امام نزدیک می‌کند تا از این طریق بتواند خود را درجمع پیروان حضرت قرار دهد. پرهیزکاری،تزکیه نفس، صبوری، به یاد داشتن حضرت در هر زمان و مکان، قیام کردن به هنگام شنیدن نام ایشان، آغاز کردن هرروز با عرض سلام به پیشگاه حضرت مهدی(عج)، ابراز محبت به ایشان از طریق ایمان کامل و انجام کارهای نیک، محزون بودن در فراق حضرت اظهار اشتیاق و چشم به راه بودن، ثابت قدم بودن در دین، دعای برای فرج صاحب الزمان(عج)، شناخت واقعی امام، توسل به ایشان در مواقع گرفتاری، صدقه دادن برای سلامتی حضرت و پذیرفتن تمام سختی‌ها انتظار بدون تعیین وقت برای ایشان، از مهمترین ویژگی‌های یک منتظر واقعی است که می‌تواند افراد را در جمع منتظران حقیقی قرار دهد. البته عمل به تمام این رفتارها کارآسانی نیست و فقط یک منتظر واقعی است که می‌تواند به شایستگی تمام این ویژگی ها را عملی کند.
یکی از مسائلی که معمولا در بحث وجود و ظهور حضرت مهدی(عج) مطرح می‌شود، طول عمر ایشان و عدم تطابق این عمر طولانی با قوانین علمی و طبیعی است. می‌خواهیم در رابطه با این موضوع نیز برایمان توضیح دهید.
امروزه علم از روش‌های بسیاری برای افزایش طول عمر انسان بهره می‌برد و در این زمینه به موفقیت‌های بسیاری نیز دست یافته است، بطوری‌که هم اکنون میانگین طول عمر از ۴۷ سال به ۷۴ سال رسیده و اصلا بعید نیست که با پیشرفت علم در آینده، این طول عمر به چندصدسال نیز برسد؛ درست همانطور که دانشمندان توانسته اند عمر برخی حشرات را تا نهصد برابر افزایش دهند. به واقع اگر بتوان جلوی آسیب های وارد به اعضای بدن و اختلالات آن‌ها را گرفت و سلول‌های بدن را جوان نگه داشت، فرسودگی و پیری اعضای بدن اتفاق نمی‌افتد و قطعا افزایش طول عمر انسان امکان پذیر می‌شود و حتی عمر هزارساله، امری محال به نظر نمی‌رسد. چه بساکه از نظر دانش جدید، تمام بافت‌های اصلی در بدن انسان و حیوانات، قابلیت ماندگاری بی‌نهایت و عمری هزارساله را دارد که با این حساب می توان به درک بهتری از طول عمر صاحب الزمان(عج) رسید و زندگی طولانی ایشان را امکان پذیر دانست.
پس می‌توان گفت که ایشان به علوم کاملی دسترسی دارند و به‌واسطه همین علم نیز توانسته‌اند بیش از هزارسال عمر کنند.
دقیقا همین طور است. امام زمان(عج) هم نسبت به علوم الهی آگاهی کامل دارند و هم عامل به قوانین و پدیده‌های الهی هستند که به سبب این دو موضوع توانسته‌اند به خواست خداوند، عمری طولانی و در صحت سلامتی داشته باشند؛ بنابراین کسانی که به دنبال پاسخ علمی برای طول عمر حضرت مهدی(عج) هستند، باید پاسخ را در علوم ناشناخته‌ای بدانند که در عصرامروز فقط خداوند از آن آگاه است و بشر هنوز به آن دست نیافته است. به قول علامه طباطبایی« هرگز نمی توان اثبات کرد، اسباب و عواملی که در جهان کار می‌کنند، تنها همان‌هایی هستند که ما آن‌ها را دیده‌ایم و می‌شناسیم و دیگر اسبابی که ما از آن‌ها خبر نداریم یا آثار و اعمال آن ها را ندیده ایم و یا نفهمیده‌ایم، وجود ندارد. از این رو ممکن است در فرد یا افرادی از بشر، اسباب و عواملی به وجود آید که عمری بسیار طولانی و چندهزارساله را برای آن‌ها تامین کند.»
ثبت دیدگاه